Sondy krzyżakowe wykorzystywane są do bezpośredniego badania wytrzymałości na ścinanie gruntów słabych i spoistych. Jej nazwa pochodzi od wyglądu końcówki która ma postać skrzyżowanych łopatek.
Badanie polega na oznaczeniu maksymalnej siły potrzebnej do wykonania pełnego obrotu końcówki umieszczonej w badanym ośrodku.